Εικαστικές / Αρχιτεκτονικές Παρεμβάσεις στην Πόλη 1. 2013-14
Εργαστήριο Εικαστικών Τεχνών – Τμήμα Αρχιτεκτόνων – Αν. Καθηγητής Πάνος Κούρος
Δράσεις Οδοιπορίας.
[Walking Actions]
Δράσεις και γραφές οδοιποριών στην πόλη. Το μάθημα εστιάζει στην οδοιπορία ως μέσο της σύγχρονης τέχνης και ειδικότερα σε ενέργειες που συνδέονται άμεσα με τη σωματική μετακίνηση στην πόλη (χαρτογράφηση, συλλογή, αφήγηση, διαμαρτυρία) ως πρακτικές παρέμβασης στη δημόσια σφαίρα. Οι δράσεις οδοιπορίας και οι χαρτογραφήσεις της αστικής εμπειρίας αποτέλεσαν μέσα μιας ριζοσπαστικής κατεύθυνσης τέχνης-αρχιτεκτονικής, δοκιμάζοντας πολλαπλούς τρόπους ανάγνωσης και μετασχηματισμού του καθημερινού περιβάλλοντος. Στο μάθημα θα συζητηθούν οι διαφορετικές έννοιες και τρόποι που χρησιμοποίησαν οι καλλιτέχνες για να οργανώσουν οδοιπορικές δράσεις, όπως η περιπλάνηση, η ψυχογεωγραφία, η παρακολούθηση, η ξενάγηση, ο ακτιβισμός, και θα παραχθούν συγκεκριμένες κριτικές δράσεις στην πόλη της Πάτρας.
Θεματικές ενότητες διαλέξεων
Η πεζή πόλη, η πόλη του ασυνείδητου. (ντανταϊστικoί και υπερρεαλιστικοί περίπατοι)
Η πολιτική της περιπλάνησης. (Debord, Constant, Καταστασιακή Διεθνής)
Η εντροπική πόλη και τα «αντίστροφα» ερείπια. (Richard Long, Ηamish Fulton, Robert Smithson, κ.α.)
“Οδηγίες” και ίχνη διάσχισης. (Stanley Brouwn, Richard Long, Daniel Buren, Yoko Ono, κ.α.)
Η παρακολούθηση στις εννοιολογικές πρακτικές τέχνης. (Sophie Calle, Vito Acconci)
Επιτελέσεις διάσχισης. (Bruce Naumann, Klaus Rinke, Marina Abramovic, κ.α.)
Περπατώ και συλλέγω. (Francis Alys)
Αντικείμενα συσχέτισης. (Wodiczko)
Απαγορευμένες ζώνες, αόριστοι χώροι και περιαστικές περιπλανήσεις. (εργαστήριο Stalker, Αστικό Κενό, κ.α.)
Δράσεις χαρτογράφησης. (Debord, Boetti, Bureau d’ Etudes, κ.α.)
Διασχίζοντας σύνορα. Hacking στο χώρο και ακτιβιστικές δράσεις (Heath Bunting, κ.α.)
Ξεναγήσεις και κινητές εκθέσεις. (Cardiff, κ.α.)
Βιβλιογραφία
A.
– Walking and Mapping. Artists as Cartographers. Karin O’ Rourke, MIT Press, 2013.
– Wanderlust: A History of Walking. Rebecca Solnit. (2000)
– Walkscapes. Walking as an aesthetic practice. Francesco Careri. Barcelona; Gustavo Gili, 2007.
– Rhythmanalysis. Ηenri Lefebvre. London: Continuum, 2004.
– Art and Architecture. A Place Between. Jane Rendell. Ι.Β. Tauris: London, New York, 2006. Chapter 3: Walking.
– Επινοώντας την καθημερινή πρακτική, Η πολύτροπη Τέχνη του Πράττειν. De Certeau. M. Σμίλη, Αθήνα 2010. (Κεφ. 7: Περπατώντας)
B.
– ΑΤour of the Monuments of Passaic. Robert Smithson. Flam, Jack (ed.). Robert Smithson: The Collected Writings. Univ. of California Press, 1996.
– Η Θεωρία της Περιπλάνησης. Γκύ Ντεμπόρ. (στο: Ανθολογία Κειμένων. Καταστασιακή Διεθνής. Αθήνα: Ύψιλον, 1999, σ. 84-91.)
– Δύο Περιγραφές Περιπλάνησης. Γκύ Ντεμπόρ. (στο: Το Αισθητικό και το Πολιτικό. Ανθολογία κειμένων, από την Cobra στην Καταστασιακή Διεθνή. Internationale Situationniste. Αθήνα: Ελεύθερος Τύπος, 1996, σ. 61-65)
Aστικό Κενό, Δράσεις 1998-2006. Αθήνα: Futura, 2008.
Γ.
– Σάρλ Μπωντλαίρ, ένας λυρικός στην ακμή του καπιταλισμού. Walter Benjamin. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 1994 (Κεφ. II: Ο πλάνης, σ. 43-79)
– The Situationist City. Sadler, Simon. MIT Press, 1998.
– “The ‘Void’ as a Productive Concept for Urban Public Space”. Borret, Kristiaan. In The Urban Condition: Space, Community, and Self in the Contemporary Metropolis. Rotterdam: 010 Publishers, 1999.
– Πράξεις Συνεκφώνησης. Πάνος Κούρος. Αθήνα: Futura, 2008.
– Αrchive Public: Επιτελέσεις αρχείων στη δημόσια τέχνη. Τοπικές παρεμβάσεις. Πάνος Κούρος & Ελπίδα Καραμπά. Πάτρα: Τμήμα Αρχιτεκτόνων και Εκδόσεις Κύβος, 2012.
Φιλμογραφία
Παρίσι, Τέξας. W. Wenders.
Στάλκερ. Ταρκόφσκι.
Ιn Girum Imus Nocte et Consumimur Igni. Guy Debord.
Λογοτεχνία
Περπατώντας. Θορώ.
Οδυσσέας. James Joyce.
Ο Παριζιάνος Χωρικός. Λουί Αραγκόν.
Νάντια. Ανδρέας Μπρετόν.
Τριλογία της Νέας Υόρκης. Paul Auster.
Topology of a Phantom City. Alain Robbe-Grillet.
The man of the crowd. Edgar Allan Poe. ( Ο Ανθρωπος του Πλήθους, Εκδόσεις: Αιγόκερως, Το Ταξίδι του Χανς Πφαάλ στη Σελήνη και Αλλες Ιστορίες, Μετάφραση: Δημοσθένης Κούρτοβικ, 1982 – Ο Ανθρωπος του Πλήθους, Περιοδικό: Η Λέξη, Τεύχος 12, Μετάφραση: Γ. Μπουνιάς, Φεβρουάριος 1982)
Εργασίες
1. Τήρηση ημερολόγιου μετακινήσεων, δοκιμών για την προτεινόμενη δράση.
2. Οδηγία, δράση, καταγραφή.
3. Κριτική ανάλυση επιλεγμένου έργου.
Αξιολόγηση
1. Συμμετοχή στο εργαστήριο – συνέπεια παραδόσεων
2. Πρόοδος κατά τη διάρκεια του εξαμήνου
3. Θέματα και Βιβλίο Εργασιών
α. Οπτική έκφραση και επικοινωνία
β. Έρευνα και ανάπτυξη ιδέας (concept)
γ. Εκτέλεση