Eπιστημονική συνάντηση Αρχαιολογικοί Διάλογοι 2023, στη Σύρο, 27-29 Μαίου
17.00-18.00 Εργασίες μνήμης σε ακραία περιβάλλοντα της σύγχρονης μετανάστευσης
Συντονιστής: Πάνος Κούρος, Καθηγητής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, Πανεπιστήμιο Πατρών
H συνεδρία θα συζητήσει μεθόδους και πρακτικές της σύγχρονης τέχνης που εκκινούν από τις έννοιες της αντι-μνήμης και του αντι-μνημείου, για να φέρουν στο παρόν χαμένες και αποσιωπημένες ιστορίες της σύγχρονης μετανάστευσης, εμπλέκοντας ενεργά τους πολίτες στην εργασία της μνήμης. Πώς μπορούμε να εργαστούμε για τη σημείωση της μνήμης των εμπειριών ζωής στους κατεστραμμένους προσφυγικούς καταυλισμούς ή στις απομονωμένες ζώνες τράνζιτ; Πώς ερχόμαστε σε επαφή με τραυματικές πτυχές της πρόσφατης ιστορίας της πόλης και δημιουργούμε ένα πεδίο ενεργής μνήμης που αντιτίθεται στις κυρίαρχες αφηγήσεις και προκαλεί το κοινό να πάρει θέση για αυτό που συνέβη, για τις ανθρώπινες απώλειες, τις μη αναγνωρισμένες παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων; Πώς ενεργοποιούμε την κοινωνική μνήμη όταν δεν έχει απομείνει κανένα υλικό ίχνος; Πώς διαχειριζόμαστε τα ψηφιακά ευρήματα; Πώς μπορούμε, χρησιμοποιώντας μεθόδους της αρχαιολογίας, να παρέμβουμε στις κατασκευές της μνήμης, δημιουργώντας διαλογικές δημόσιες σφαίρες και δυνατότητες πολιτικού ανταγωνισμού και δράσης;
Τα αντι-μνημεία που σχεδιάστηκαν με αφορμή τα μεγάλα τραυματικά γεγονότα του 20ου αιώνα ανέδειξαν αντι-ιεραρχικές, αντι-θεαματικές, επιτελεστικές και εφήμερες πρακτικές σημείωσης της μνήμης, ενσωματώνοντας συμβολικά την απώλεια και την εξαφάνιση. Η σύγχρονη συνθήκη βίαιου εκτοπισμού και μετακίνησης στις πολιτικές και πολιτισμικές αλληλεξαρτήσεις προτρέπει να φανταστούμε τρόπους κατασκευής της μνήμης σε ένα σύνθετο, διευρυμένο πεδίο που περιλαμβάνει ταυτόχρονα τους μετασχηματισμούς και τις επιπτώσεις στο γήινο και οικονομικό οικοσύστημα. Σε αυτό το πεδίο αποκτούν σημασία τόσο η ιστορία ανακυκλήσεων των υλικών και διαδικτυακών ιχνών όσο και τα ασταθή χωρικά τους πλαίσια στις γεωλογικές, οικονομικές και μιντιακές τους διαρθρώσεις και συγκρούσεις.
Πάνος Κούρος, Καθηγητής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, Πανεπιστήμιο Πατρών και Κωνσταντίνα Βαρτζιώτη, Ιωάννα Παπαϊωάννου, Δημήτρης Πασχάλης, Ειρήνη Τζεδάκη, φοιτητ(ρι)ες αρχιτεκτονικής: Aντι-μνημεία στα ερείπια αυτοσχέδιων καταυλισμών «ζούγκλας».
Γιάννης Παπαδόπουλος, Βάλτοι, έλη και τέλματα ως ασταθή μνημεία.
Μαρία Λάλου και Skafte Aymo–Boot, Το Αντιμνημείο, προβολή ταινίας (16’).