ARC-E711. Εικαστικές / Αρχιτεκτονικές Παρεμβάσεις στην Πόλη 1. Τι Είναι Δημόσια Τέχνη;
Καθηγητής Πάνος Κούρος
Ο δημόσιος χώρος δεν προϋπάρχει, αλλά αναδύεται από τις πρακτικές εκείνων που τον χρησιμοποιούν. Πώς παράγεται σήμερα το δημόσιο στην τέχνη, είτε στο χώρο αναφέρεται είτε στο κοινό; Με ποια μέσα, μεθόδους, θεωρίες η σύγχρονη τέχνη συνδέεται με την πόλη και τη δημοκρατία; Ποιες είναι οι διαμάχες γύρω από τη συμμετοχή του κοινού; Τι είναι μια «αγωνιστική δημόσια σφαίρα»; Σε τι διαφέρει ένα έργο στο δρόμο από ένα έργο στο μουσείο; Πώς θα κρίνουμε ένα έργο που άθελά μας συναντάμε στο δρόμο; Αρκούν τα αισθητικά κριτήρια; Γιατί χρειάζεται το δικαστήριο για να κρίνει αν ένα έργο όπως το Κεκλιμένο Τόξο του Serra μπορεί να παραμείνει σε μια δημόσια πλατεία; Πώς λειτουργεί το έργο σε σχέση με τον τόπο (site) και το πλαίσιο (context), κοινωνικό, ιστορικό, θεσμικό; Γιατί ένα έργο δημόσιας τέχνης μπορεί εξίσου να λειτουργεί σε ένα μουσείο ή ένα διαμέρισμα; Πώς μπορεί η σύγχρονη τέχνη στο δημόσιο χώρο να λειτουργήσει πέρα από το θεαματικό και μνημειακό, τον εξευγενισμό και το branding των πόλεων;
Στο μάθημα θα τεθούν κυρίως ερωτήματα γύρω από τη δημόσια τέχνη σήμερα, μια περιοχή που συνδέει την σύγχρονη τέχνη και την αρχιτεκτονική, που συνορεύει με πεδία όπως οι αστικές σπουδές, η κοινωνική γεωγραφία και η πολιτική θεωρία, και καλύπτει ένα εύρος πρακτικών, ανάμεσα στις οποίες η αστική παρέμβαση, η περφόρμανς, το context και site-specific, συμμετοχικές και βασισμένες σε κοινότητες δράσεις, ο (hack)ακτιβισμός, η υπερταύτιση, τα τακτικά μέσα, μνημονικές και αρχειακές πρακτικές, κ.α.
Το μάθημα είναι σεμιναριακό, βασίζεται στη συζήτηση και η ενεργή συμμετοχή είναι απαραίτητη. Τα ερωτήματα προς συζήτηση τίθενται από τους ίδιους τους συμμετέχοντες, που καλούνται να μελετήσουν τα σημαντικότερα πρότζεκτ καλλιτεχνών και ομάδων που εργάζονται στο δημόσιο χώρο και στη δημόσια σφαίρα.
ARC-E711. Urban Art Interventions 1. What is Public Art?
Professor Panos Kouros
Public space is not preexistent, but emerges through the practices of persons using it. How can the public, considered as both space and acting persons, be produced today in art? What are the media, methods and theories through which contemporary art is related to the city and democracy? What are the disputes around participation? What is an antagonistic public sphere? What is the difference between a work in the street and a work in a museum? How can we read a work that we suddenly encounter in our way? Are aesthetic criteria adequate? Why is a court decision needed to judge if a work, such as the Tilted Arc by Richard Serra, can remain in public space? How can the work function in relation to the site and the social, historical and institutional context? Why can a public art work equally function in the museum or the apartment? How can contemporary art in public space exist beyond the spectacular or the monumental, gentrification and city branding?
During the course questions will be asked around public art today, an area between art and architecture, which is connected to fields such as urban studies, social geography and political theory, and includes practices such as site-specific, relational, community-based, participatory, collaborative, dialogical, archival, activist, tactical media, over-identification, etc.
The course has a seminar structure and it is based on discussion. The questions will be introduced by the students, who are asked to study specific projects of artists and collectives who work in the public space and the public sphere.
Βιβλιογραφία
Bishop, Claire (ed.). Participation, Cambridge, Mass.: MIT Press, 2006
Bishop, Claire. Antagonism and Relational Aesthetics. October 110, Fall 2004, σ. 51–79.
Bourriaud, Nicolas. Σχεσιακή Αισθητική. Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, 2014.
Bradley Will and Charles Esche, Art and Social Change. A Critical Reader. Tate Publishing, 2007.
Deutsche, Rosalyn. Evictions: Art and Spatial Politics. Cambridge, MA: The MIT Press, 1996.
Enwezor, Ongwui, ed., Documenta 11 Platform2: Experiments in Truth. Kassel: Documenta 2002.
Finkelpearl,Tom. Dialogues in Public Art. Cambridge, MA: MIT Press, 2000.
Franzen B., K. König, C. Plath. Sculpture projects Muenster 07, Editors:, Verlag der Buchhandlung Walther König, Köln, 2007.
Habermas, Jürgen, Αλλαγή δομής της δημοσιότητας, Αθήνα: Νήσος, 2007
Habermas, Jurgen.The Structural Transformation of the Public Sphere: An Inquiry into a Category of Bourgeois Society. Cambridge, MA: MIT Press, 1989.
Kester, Grant. One and the Many, Contemporary Collaborative Art in a Global Context. Duke University Press, 2011.
Kwon, Miwon. One Place After Another. Cambridge, Mass.: MIT Press, 2003
Lacy, Suzanne (ed). Mapping the Terrain: New Genre Public Art. Bay Press, 1995
Latour, Bruno, Peter Weibel (ed.). Making Things Public. Atmospheres of Democracy. Cambridge, Mass.: MIT Press, 2005
Matzner, Florian ed. Public Art, A Reader. Ostfildern: Hatje Cantz, 2004.
Mitchell, W.J.T. (ed). Art and the Public Sphere, Chicago: University of Chicago Press, 1992.
Mouffe, Chantal. For an Antagonistic Public Sphere, in: Democracy Unrealized, Documenta 11, Ostfildern-Ruit: Hatje Cantz, 2002.
Raunig, Gerald. Art and Revolution. Transversal Activism in the Long Twentieth Century. Cambridge, Mass.: MIT Press, 2007
Thompson, Nato. Living as Form: Socially Engaged Art from 1991-2011. The MIT Press, 2012.
Warner, Michael. Publics and Counterpublics. Cambridge, Mass.: MIT Press, 2002
Young, James E. “The Counter-Monument: Memory against Itself in Germany Today”. Critical Inquiry, Vol. 18, No. 2 (Winter, 1992), σ. 267-296.
Κούρος, Πάνος. Πράξεις Συνεκφώνησης. Αθήνα: Futura, 2008.
Κούρος, Πάνος & Ελπίδα Καραμπά, ΑrchivePublic: Επιτελέσεις αρχείων στη δημόσια τέχνη. Τοπικές παρεμβάσεις, Πάτρα: Τμήμα Αρχιτεκτόνων και Εκδόσεις Κύβος, 2012.
Κούρος, Πάνος. “Μνημονικές διαδράσεις ως πρακτικές σύγχρονης τέχνης στην πόλη”. Αρχιτέκτονες, τ. 45, Μάιος-Ιουν. 2004.
Σταυρακάκης Γ., Κ. Σταφυλάκης (επ.). Το πολιτικό στη σύγχρονη τέχνη. Εκκρεμές: Αθήνα, 2008.
Αξιολόγηση
– Η παρουσία στο εργαστήριο είναι υποχρεωτική σε κάθε μάθημα.
– Καθυστέρηση στην προσέλευση μετά το ακαδημαϊκό τέταρτο σημαίνει
απουσία στο εργαστήριο.
Η αξιολόγηση βασίζεται στα εξής:
- Ενεργή συμμετοχή στη συζήτηση σε κάθε μάθημα
- Πρόοδος κατά τη διάρκεια του εξαμήνου
- Παρουσίαση, θέμα και Βιβλίο Εργασιών
Κριτήρια αξιολόγησης θεμάτων:
α. Έρευνα και ανάπτυξη ιδέας (concept)
β. Οπτική έκφραση